Oaza natury w betonowej dżungli

Tereny biologicznie czynne w miastach

W miastach, gdzie beton i szkło dominują, tereny biologicznie czynne stanowią oazę natury w betonowej dżungli. Ale czym tak naprawdę są te miejsca, jaką rolę pełnią i jakie kryją wartości?

Czym są tereny biologicznie czynne?

Tereny biologicznie czynne (TBC) to obszary w miastach, które zostały zaprojektowane lub przystosowane do wspierania różnorodności biologicznej oraz zapewnienia korzyści dla ludzi i środowiska. Te obszary mogą obejmować parki, ogrody społeczne, dachy zielone, ale także inne miejsca, gdzie roślinność i ekosystemy są pielęgnowane i chronione.

TBC działają jak małe ekosystemy, które mogą zawierać różnorodne siedliska dla flory i fauny. Parki miejskie zapewniają przestrzeń dla drzew, krzewów, a także ptaków, owadów i drobnych ssaków. Skwery i place odpowiednio zaprojektowane mogą być miejscem dla różnorodnych roślin oraz stworzeń, które znajdują w nich schronienie. Zielone dachy wykorzystują niewykorzystane przestrzenie na dachach budynków, tworząc siedliska dla roślin, owadów, a nawet ptaków. Ogrody społeczne nie tylko uprawia się w nich warzywa, ale także tworzy różnorodne siedliska dla insektów i ptaków. Te tereny nie tylko zwiększają zielone obszary w mieście, ale także odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu ekosystemów miejskich, pomagając w zachowaniu bioróżnorodności i zapewnieniu miejsca życia dla wielu gatunków roślin i zwierząt. W ten sposób stanowią ważny element równowagi ekologicznej w dynamicznym środowisku miejskim.

Projekt Wdrożenie elementów zielono-niebieskiej infrastruktury na terenie miasta Twardogóra poprzez zagospodarowanie miejskich przestrzeni publicznych i działania edukacyjne przyczynił się do powstania nowych terenów biologicznie czynnych w Twardogórze. Mieszkańcy mogą cieszyć się przyrodą wokół siebie dzięki realizacji zadań:

  1. Przebudowa i zagospodarowanie placu Piastów w Twardogórze
  2. Zagospodarowaniu terenu podwórza pomiędzy ulicami: Krótką i Ratuszową oraz placem Piastów i Rynkiem w Twardogórze,
  3. Zagospodarowaniu terenu podwórza pomiędzy ulicami: H. Dąbrowskiego i Rynkiem
  4. Zazielenienie ulicy Wielkopolskiej i części ulicy Wrocławskiej (nasadzenie zieleni wysokiej, średniej i niskiej na terenach publicznych – w pasie drogowym oraz w bezpośrednim sąsiedztwie)
  5. Ogród sensoryczny przy Szkole Podstawowej nr 2 przy ul. Batorego w Twardogórze

Rola terenów biologicznie czynnych

  • Poprawa jakości powietrza. Roślinność na terenach biologicznie czynnych pomaga w pochłanianiu zanieczyszczeń z powietrza, przyczyniając się do poprawy jakości powietrza w mieście.
  • Regulacja klimatu. Roślinność absorbująca promieniowanie słoneczne, zacieniająca glebę może obniżać temperaturę w otoczeniu, pomagając w walce z tzw. „efektem wyspy ciepła”.
  • Podnoszenie jakości życia. TBC zapewniają ludziom miejsca do odpoczynku, rekreacji i integracji społecznej, co przekłada się na poprawę jakości życia w mieście.
  • Ochrona bioróżnorodności. Tworzenie zróżnicowanych siedlisk dla roślin i zwierząt pomaga w ochronie miejscowych gatunków oraz zachowaniu różnorodności biologicznej.
  • Odprowadzanie wód opadowych. Tereny biologicznie czynne mogą pomóc w absorpcji i spowolnieniu spływu wód opadowych, zmniejszając ryzyko powodzi i przeciążenia miejskich systemów kanalizacyjnych.
Infografika, autor Renata Hebda

Ciekawostki o terenach biologicznie czynnych

  • Zielone dachy to nie tylko ozdoba architektoniczna, ale także sposób na poprawę efektywności energetycznej budynków i zwiększenie powierzchni zazielenienia w miastach.
  • Ogrody społeczne stały się nie tylko miejscem uprawy warzyw, ale także punktem spotkań dla społeczności, gdzie można wymieniać doświadczenia, integrować się i cieszyć z natury w centrum miasta.
  • Korzyści dla zdrowia psychicznego. Spędzanie czasu na terenach biologicznie czynnych może obniżać poziom stresu, poprawiać nastrój i wspomagać ogólne zdrowie psychiczne mieszkańców miejskich obszarów.

Przeczytaj więcej o usługa ekosystemowych jakie świadczy przyroda

Idee miast zintegrowanych z naturą: BiodiverCity i SymbioCity

Wraz z rozwojem zrównoważonego urbanizmu narodziły się koncepcje miast zintegrowanych z naturą. BiodiverCity oraz SymbioCity to przykłady podejść, które zakładają harmonijną symbiozę między miejskimi strukturami, a środowiskiem naturalnym.

  • BiodiverCity – ta koncepcja zakłada, że miasta mogą być środowiskiem, które wspiera różnorodność biologiczną. Poprzez tworzenie zielonych obszarów, oczek wodnych, parków miejskich oraz innych terenów biologicznie czynnych, miasta mogą stawać się prawdziwymi siedliskami dla różnorodnych form życia, co przekłada się na korzyści zarówno dla środowiska, jak i dla ludzi.
  • SymbioCity – idea ta opiera się na koncepcji, że miasta mogą funkcjonować jak organizmy żywe, współpracując z naturalnymi procesami i cyklami. Poprzez projektowanie zrównoważonych budynków, systemów transportu publicznego, parków i terenów rekreacyjnych, miasta mogą integrować się z otaczającą przyrodą, minimalizując negatywny wpływ na środowisko i maksymalizując korzyści dla mieszkańców

BiodiverCity:

  1. Singapur jest jednym z przykładów miasta, które aktywnie inwestuje w ochronę środowiska i zrównoważony rozwój, pomimo swojego niewielkiego obszaru. Przykładowymi inicjatywami są programy tworzenia parków miejskich, oczyszczania wód i odbudowy siedlisk naturalnych.
  2. Montréal, Kanada, dzięki swojemu zaangażowaniu w tworzenie terenów zielonych, parków miejskich oraz ochronę istniejących obszarów naturalnych, stara się zachować harmonię między infrastrukturą miejską a otaczającą przyrodą.

SymbioCity:

  1. Sztokholm, Szwecja jest jednym z przykładów miasta, które stara się zintegrować swoje struktury miejskie z przyrodą. Dzięki zrównoważonym rozwiązaniom urbanistycznym, takim jak systemy transportu publicznego, zielone obszary miejskie i programy ochrony środowiska, Sztokholm stał się ikoną miasta zintegrowanego z naturą.
  2. Kopenhaga, Dania to kolejne miasto, które aktywnie promuje zrównoważony rozwój i integrację z naturą. Dzięki inwestycjom w infrastrukturę rowerową, parki miejskie, a także zaawansowane systemy oczyszczania ścieków, Kopenhaga stara się minimalizować negatywny wpływ na środowisko, jednocześnie zapewniając wysoką jakość życia dla swoich mieszkańców.

Te przykłady pokazują, że miasta BiodiverCity oraz SymbioCity nie tylko dążą do zrównoważonego rozwoju, ale także aktywnie angażują się w ochronę środowiska i promowanie harmonijnej współpracy między infrastrukturą miejską a przyrodą.

Autorka Renata Hebda